Pszczoły odgrywają niezwykle istotną rolę w ekosystemie. Bez tych pracowitych owadów wiele roślin nie byłoby zapylanych, a tym samym nie mogłoby przetrwać. Co więcej, pszczoły produkują miód i inne cenne produkty, z których korzystamy na co dzień. Aby docenić znaczenie pszczół, warto bliżej przyjrzeć się ich budowie i trybowi życia.
Jak wygląda budowa pszczoły?
Pszczoła miodna to owad społeczny żyjący w koloniach liczących od kilkudziesięciu do kilkudziesięciu tysięcy osobników. W ulu występują trzy typy pszczół: robotnice, trutnie i matka.
Robotnice to samice o niedorozwiniętych organach rozrodczych. Ich głównym zadaniem jest praca na rzecz roju. Robotnice mają specyficzną budowę ciała przystosowaną do pełnionych funkcji. Ich ciało składa się z trzech części: głowy, tułowia i odwłoka. Na głowie znajdują się duże oczy złożone oraz trzy pary aparatów gębowych służące do pobierania i przetwarzania pokarmu. Najważniejsze elementy to wysuwany ssawka oraz żuwaczki do przeżuwania pyłku. Na odwłoku umieszczone są woskowniki produkujące wosk.
Kolejnym elementem jest parą skrzydeł umożliwiających latanie oraz trzema parami odnóży. Na jednej parze odnóży znajduje się specjalna struktura - koszyczek do zbierania pyłku kwiatowego. Na zakończeniach nóg robotnic występują przyssawki ułatwiające poruszanie się po plastrze.
Ile żyje pszczoła robotnica?
Życie pojedynczej pszczoły robotnicy jest krótkie i trwa zaledwie około 6 tygodni w okresie letnim. W tym czasie pszczoła intensywnie pracuje na rzecz roju wykonując różne zadania.
Pszczoła przechodzi przez kilka stadiów życia. Po wykluciu z komórki jaja przez pierwsze 3 tygodnie życia wykonuje prace wewnątrz ula, m.in. karmi larwy, czyści komórki, przygotowuje plastry. Następnie przez okres około 2 tygodni zajmuje się zbieraniem nektaru i pyłku. Pod koniec życia poświęca się ochronie ula.
Co to jest pszczoła matka i jaka jest jej rola?
Pszczoła matka jest najważniejsza w kolonii, ponieważ jej zadaniem jest składanie jaj, z których rozwijają się wszystkie pszczoły. Jest ona większa od robotnic, ma silniej rozwinięty odwłok zawierający dobrze wykształcone organy rozrodcze. Matka może złożyć nawet do 2000 jaj dziennie!
Oprócz rozmnażania, matka wydziela feromony sterujące pracą robotnic. Jej obecność jest niezbędna dla prawidłowego funkcjonowania gniazda. Dlatego pszczoły poświęcają jej szczególną opiekę karmiąc specjalnym pokarmem - mleczkiem pszczelim.
Jakie są zadania pszczół robotnic w ulu?
Pszczoły robotnice pełnią w ulu wiele różnych funkcji. Do ich głównych zadań należy:
- sprzątanie komórek
- karmienie i pielęgnacja larw
- produkcja wosku i budowa plastrów
- wentylacja ula
- ochrona ula
- zbieranie pyłku i nektaru
Poszczególne pszczoły specjalizują się w określonych pracach. Młode robotnice zajmują się porządkami i opieką nad larwami. Starsze pszczoły budują plastry, wentylują ul oraz zbierają pożytki. Najstarsze robotnice strzegą wejścia do ula.
Jak powstaje miód pszczeli i kto go produkuje?
Za produkcję miodu odpowiedzialne są pszczoły robotnice. Pszczoły zbierają nektar z kwiatów oraz spadź z drzew. Substancje te gromadzone są w specjalnym wolu miodowym pszczoły.
Po powrocie do ula pszczoły oddają nektar młodszym robotnicom, które następnie odwadniają go i wielokrotnie przeżuwają. W ten sposób powstaje miód, który robotnice składują w plastrach. Cały proces jest pracochłonny - do wyprodukowania 1 kg miodu potrzeba nektaru zebranego z około 2 milionów kwiatów!
Jaki jest cykl życiowy pszczoły miodnej?
Rozwój pszczoły miodnej zaczyna się od złożenia zapłodnionego jaja przez matkę w komórce plastru. Z jaja wylęga się larwa, która jest karmiona przez robotnice mleczkiem pszczelim. Po około 6 dniach larwa zamyka komórkę i zaczyna się przepoczwarzać.
Po kolejnych 12 dniach z poczwarki wygryza się dorosła pszczoła. U pszczół występuje rozwój niezupełny - larwa różni się znacząco od osobnika dorosłego. Cały cykl od złożenia jaja do wyklucia trwa około 3 tygodni.
Dlaczego pszczoły są tak ważne dla ludzi i środowiska?
Pszczoły pełnią kluczową rolę w procesie zapylania kwiatów, dzięki czemu możliwe jest zawiązywanie owoców i nasion. Szacuje się, że około 1/3 upraw na świecie w dużym stopniu uzależniona jest od zapylania przez te owady.
Ponadto, pszczoły produkują miód, pyłek, propolis, wax i jad wykorzystywane przez człowieka. Są więc niezwykle pożytecznymi owadami, a ich ochrona leży w interesie całej ludzkości.
Gdzie pszczoły zbierają pyłek i nektar do produkcji miodu?
Pszczoły zbierają nektar i pyłek kwiatowy z różnych roślin. Najczęściej odwiedzają kwiaty drzew i krzewów np. akacji, lipy, gryki, rzepaku. Chętnie zbierają też nektar z roślin uprawnych jak różnego rodzaju zioła, rzepak, gorczyca czy słonecznik.
Zakres roślin odwiedzanych przez pszczoły zależy od pory roku. Wczesną wiosną pożytki pobierane są głównie z drzew wierzbowych i owocowych. Później pszczoły latają na łąki i pola uprawne. Jesienią zbierają nektar z kwiatów późno kwitnących bylin np. astry czy złocieni.
Podsumowanie
Pszczoły miodne to niezwykle ciekawe i pożyteczne owady. Ich skomplikowana budowa i rozwinięte zachowania umożliwiają sprawne funkcjonowanie rodziny pszczelej. Dzięki swojej pracowitości pszczoły zapylają rośliny i dostarczają ludziom cennych produktów. Ich ochrona powinna być priorytetem, aby zapewnić równowagę ekosystemu i bezpieczeństwo żywnościowe ludzkości.
Tagi
Udostępnij
