Najgłębsze miejsca na Ziemi zawsze fascynowały ludzkość. Odkrywanie ich tajemnic to niezwykle ekscytujące wyzwanie, które pozwala poszerzać naszą wiedzę o otaczającym świecie. Jednym z takich miejsc jest najgłębsze morze świata - Morze Mariany na Oceanie Spokojnym.
Jak głębokie jest najgłębsze morze na świecie?
Najgłębszym miejscem na Ziemi jest Rów Mariański w zachodniej części Morza Mariany. Jego maksymalna zmierzona głębokość to aż 10 994 metry. Dla porównania, najwyższy szczyt Mount Everest ma „zaledwie” 8848 metrów. Rów Mariański jest zatem głębszy niż najwyższa góra świata jest wysoka!
Średnia głębokość Morza Mariany wynosi około 5 kilometrów. Dla kontrastu, średnia głębokość wszystkich oceanów to około 3,7 km. Nic więc dziwnego, że morze to nosi zaszczytny tytuł najgłębszego na świecie.
Najgłębszy punkt rowu Mariańskiego - Challenger Deep
Challenger Deep to nazwa najgłębszego zmierzonego miejsca na Ziemi. Ta bezdenna otchłań znajduje się na dnie Rowu Mariańskiego i sięga 10 994 metrów w głąb oceanu. Jeśli umieścić Mount Everest na dnie Challenger Deep, jego szczyt wystawałby ponad powierzchnię morza zaledwie o około 2 kilometry.
Challenger Deep zostało odkryte w 1951 roku podczas ekspedycji brytyjskiego statku badawczego HMS Challenger, stąd wzięła się jego nazwa. Przez dziesięciolecia było uważane za najgłębszy punkt na Ziemi.
Dlaczego morze Mariany jest tak głębokie?
Istnieje kilka powodów, dla których Morze Mariany i Rów Mariański są tak niezwykle głębokie:
- Położenie nad strefą subdukcji - płyta oceaniczna zanurza się pod płytę filipińską, tworząc rów oceaniczny
- Brak osadów - materiał skalny nie wypełnia rowu, więc pozostaje głęboki
- Słabe prądy morskie - nie przenoszą osadów które mogłyby go wypełnić
- Odizolowanie - położenie z dala od lądów ogranicza dopływ materiału z lądu
Te czynniki sprawiły, że Rów Mariański jest najgłębszym rowem oceanicznym na świecie, sięgającym kilku kilometrów w głąb Ziemi.
Niesamowite odkrycia na dnie rowu Mariańskiego
Mimo że Rów Mariański jest najlepiej zbadanym głębokim rowem oceanicznym, nadal kryje wiele tajemnic. W ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat dokonano tam szeregu zadziwiających odkryć:
- Nowe gatunki ryb i bezkręgowców, nieznane nauce
- Bakterie żyjące w ekstremalnych warunkach
- Prądy wodne płynące w poprzek rowu
- Gromady muszelek na dnie rowu
- Plastikowe odpady nawet na największych głębokościach
Naukowcy planują kontynuować eksplorację tego niezwykłego miejsca, aby dowiedzieć się o nim jak najwięcej.
Jakie istoty żyją w najgłębszych partiach oceanu?
Mimo ogromnego ciśnienia i braku światła słonecznego, dno Rowu Mariańskiego nie jest całkiem martwe. Odkryto tam kilka fascynujących organizmów:
- Ryby - np. ryboskorpion mariánski, będący prawdopodobnie najgłębiej żyjącym kręgowcem
- Skorupiaki - m.in. krewetki i kraby
- Mięczaki - ślimaki i małże
- Bakterie - ekstremofile potrafiące przetrwać w skrajnych warunkach
Organizmy te przystosowały się do życia bez światła, w wodzie bliskiej zamarzania i pod ogromnym ciśnieniem. Ich metabolizm jest spowolniony, rozmnażają się wolno, ale potrafią żyć na największych głębokościach.
Wpływ ciśnienia na organizmy głębinowe
Ciśnienie hydrostatyczne rośnie wraz z głębokością zanurzenia. Na dnie Rowu Mariańskiego wynosi ono około 110 MPa, czyli ponad 1000 razy więcej niż na powierzchni. Ma to ogromny wpływ na żyjące tam organizmy:
- Spłaszczone, żelatynowate ciała
- Słabszy, bardziej elastyczny szkielet
- Wolniejsze tempo życia
- Inna budowa białek i enzymów
- Mniejsza wrażliwość na narkozy
Ekstremalne ciśnienie zmieniło ich anatomię i fizjologię. Gdy trafiają na powierzchnię, ich ciała dosłownie eksplodują z powodu nagłej dekompresji.
Badania naukowe dna rowu Mariańskiego
Pierwsze pomiary głębokości Morza Mariany wykonano podczas wyprawy HMS Challenger w 1875 roku. Od tego czasu było ono wielokrotnie badane, m.in. za pomocą:
- Echosond
- Sonarów
- Badań sejsmicznych
- Robotów badawczych
- Załogowych batyskafów
Dzięki tym technologiom możliwe było sporządzenie dokładnych map batymetrycznych dna morskiego i pobranie próbek skał oraz organizmów żywych. Naukowcy planują kontynuować eksplorację rowu, aby poznać go jeszcze lepiej.
Ciekawostki o najgłębszym miejscu na Ziemi
- Gdyby opróżnić Rów Mariański, mógłby w nim zmieścić się Mount Everest z kilkukilometrowym zapasem.
- Ciśnienie na dnie rowu wystarczyłoby do zgniecenia typowego okrętu podwodnego jak puszka po napoju.
- W Challenger Deep lądował tylko jeden człowiek - James Cameron w 2012 roku.
- Nazwa "Mariany" pochodzi od Marianny, królowej Hiszpanii, która sponsorowała wyprawę Magellana.
Rów Mariański pozostaje zdecydowanie najgłębszym znanym miejscem na Ziemi i fascynującą tajemnicą natury. Być może kryje jeszcze wiele nieodkrytych sekretów, na których poznanie przyjdzie nam poczekać.
Podsumowanie
Morze Mariany z pewnością zasługuje na miano najgłębszego morza świata. Sięgający niemal 11 kilometrów w głąb Ziemi Rów Mariański stanowi najgłębszy punkt na naszej planecie. To fascynujący, choć wymagający środowisko, w którym żyją wyjątkowe, wyspecjalizowane organizmy. Challenger Deep wciąż kryje przed nami wiele tajemnic, ale dzięki nowoczesnym technologiom badawczym możemy je powoli odkrywać. Morze Mariany pokazuje, jak mało tak naprawdę wiemy o głębinach oceanów i jak wiele jeszcze przed nami do zbadania.
Tagi
Udostępnij
